Wednesday 29 June 2011

world girl beauty

Well come to see world girl beauty .This is beauty full picture you can enjoy with you like .

ស្រីស្អាត់លើពីភពលោក beauty full girl Thai

when you see beauty full girl you .......

ស្រីស្អាត់លើពីភពលោក beauty full girl Thai

ស្រីស្អាត់លើពីភពលោក beauty full girl Thai

ស្រីស្អាត់លើពីភពលោក beauty full girl Thai

ស្រីស្អាត់លើពីភពលោក beauty full girl Thai

ស្រីស្អាត់លើពីភពលោក beauty full girl Thai

How do you think about beatuty full girl ?

ស្រីស្អាត់លើពីភពលោក beauty full girl Thai

Thai student

This is beauty full student .

ស្រីស្អាត់លើពីភពលោក

Do you like to see beautyfull girl?

ស្រីស្អាត់លើពីភពលោក

/>

Monday 27 June 2011

កំណាព្យលោកតាក្រំងុយ


កុំខ្ជិលកុំល្ងង់ពេក            ខំរៀនលេខរៀនអក្ខរា
រៀនគ្រប់សព្វធម៌អាថ៌        ប្រាជ្ញាផ្សំនឹងគំនិត​   ។
កំណើតកើតជាមនុស្ស       មើលឲ្យធ្លុះទោះឆ្ងាយជិត
ចេះស្ទាត់ប្រាកដពិត           គិតការអ្វីបានគ្រប់យ៉ាយ   ។
មនុស្សល្ងង់មិនផ្អើលភ្ញាក់       ដូចភ្នែកខ្វាក់ទាំងសង្ខាង
មានរូបគ្មានអ្វីអាង               សាងទាបថោកកើតកមខ្លៅ  ។
ពូជមនិស្សទោះខ្ពស់ទាប        កើតតាមភាពត្រកូលផៅ
អាក្រក់ល្អសខ្មៅ                កើតកូនចៅដូចដូនតា         ។
កំណាព្យលោកតាក្រំងុយ
ចង់ធំខំពីតូច  បើខ្លាចខូចកុំឆាប់ខឹង
ការធើ្វឲ្យចេះថ្លឹង         កុំប្រឹងជុះតាមដំរី  ។
កុំចង់ខ្ពស់ហូសមេឃ    កុំនពេកអាប់រាសី
ទោះដើរនិយាយស្តី       លៃឲ្យល្មមតែគួរសម  ។
យល់ឆ្ងាយកុំណាយគិត     ទោះយល់ជិតកុំអាលខំ
មិនជាក់មើលឲ្យចំ            ក្រែងច្រំឡំសជាខ្មៅ   ។
ទម្លប់ធំជាងច្បាប់              បើរៀនត្រាបកុំត្រាបខ្លៅ
ត្រាប់ប្រាជ្ញអាចប្រដៅ         ស្តីកូនចៅស្តីឲ្យស្មោះ  ។
កំណាព្យលោកតាក្រំងុយ
កុំឆ្មើងអាងបុណ្យ ស្រដីឲ្យទន់   ពោលពាក្យពីរោះ
ខ្លួនអ្នកនឹងថ្លឹង នឹងឡើងសក្តិយស់  កុំឆ្លៀតនាំឈ្លុះ 
ញុះញង់អ្នកធំ              ។
កុំស្អប់អ្នកតូច    បើឃើញគ្នាខូច  គួរគិតប្រមុំ
ទោសគ្នាតិចតួច  ផ្តួចចឡើងជាធំ   ផ្សេងពូតជាដុំ 
ផ្លុំឆេះជាភ្លើង                 ។
កុំភ្លើនភ្លេចខ្លួន   ចេះសាសន៍ចិនយួន   កុំចោលខ្មែរយើង
កុំធ្វើក្រអើត   កុំពើតកុំពើង     កុំពាក់ស្បែកជើង
ចូលវត្តលោកសង្ឃ           ។
                                                កំណាព្យលោកតាក្រំងុយ
បើចង់ស្រាលខ្លួន ខំរៀនឲ្យមួន   ឲ្យមាំឲ្យស្ទាត់
កុំចេះស្ទាក់ស្ទើរ   ល្ងីល្ងើតបទ  បើចេះប្រាកដ
ប្រាក់រត់តាមហៅ         ។
កុំថ្នមកម្លាំង  កាប់ជីកចូកចាំង​  កុំថារងារក្តៅ
រៀនអ្វីឲ្យឆ្អិន  កុំឲ្យខ្លោចឆៅ  កុំដេកតែខ្លៅ
ក្រក្រៅសណ្តាប់           ។
បើល្ងង់ឲ្យចេះ  រៀនរកតម្រិះ   រិះរកតម្រាប់
ន្រ្ទិយឆ្វេងស្តាំ    កុំចាំគេប្រាប់   រៀនស្តីរៀនស្តាប់
រៀនមើលឲ្យស្តែង           ៕

សាសនា ជាអ្វី?


ពាក្យ សាសនាជាពាក្យក្លាយចេញមកពីពាក្យ សាសនៈ បានន័យថា
ពាក្យបណ្ដាំ ឫ ការទូន្មានប្រៀនប្រដៅរបស់់គ្រូអាចារ្យណាមួយក្នុងលោក។
ប៉ុន្តែការបកប្រែប៉ុណ្ណេះ ពុំទាន់់អស់់ន័យសេចក្ដីទេ ព្រោះថាសាសនា
ជាពាក្យមានន័យទូលំទូលាយណាស់់,ពុំអាចមាននិយមន័យប៉ុណ្ណឹងបានឡើយ។
សំរាប់់មនុស្សមួយចំនួនធំ,សាសនាគឺជារបៀបរៀបចំនៃជំនឿ ។គឺជាពិធីគោរព
ឫ សក្ដារៈបូជាចំពោះព្រះអាទិទេព ឫទេវៈ។ចំពោះមនុស្សជាច្រើនផ្សេងទៀត,
សាសនាជាកិច្ចគោរពបូជាព្រះ ឫទេវៈមួយចំនួន។
អ្នកខ្លះ មានសាសនា ដែលពុំមានព្រះ ឫ ទេវៈណាប្រាកដ
សំរាប់់គោរពបូជាទេ។
មនុស្សខ្លះ មានជំនឿសាសនាតាមរបៀបយល់់ឃើញរបស់់ខ្លួន
ឯង គឺថា ជំនឿរបស់់ខ្លួនមិនទាក់់ទង នឹងសាសនាដទៃឡើយ។
ប៉ុន្តែ មនុស្សសឹងទាំងអស់់ដែលមានជំនឿសាសនា គឺមក
ពីគេជឿថាទេវានុភាពជាអ្នកបង្កើតលោក ហើយមានឥទ្ធិពលលើជីវិតរបស់់ខ្លួន។
មនុស្សកាន់់សាសនា មានហេតុផលផ្សេងៗ។មនុស្សភាគច្រើននៅ
ក្នុងពិភពលោក គោរពសាសនា ព្រោះជាកេរ្ត៏មរតកនៃវប្បធម៌,
នៃកុលសម្ព័ន្ធ ឬ គ្រួសាររបស់់ខ្លួន។សាសនាផ្ដល់់អោយមនុស្សជា
ច្រើននូវអារម្មណ៏សុខស្រួល ព្រោះគេជឿថាទេវានុភាព គ្រប់់គ្រងលើខ្លួនគេ។
គេតែងសូមបួងសួងអំណាចទេវៈ អោយជួយ ឬ ការពារ ពួកគេ។
អ្នកខ្លះ ទៀតកាន់់ជំនឿសាសនា ព្រោះតែជឿថាសាសនា
សន្យានឹងជួយសង្រ្គោះពួកគេហើយ ថែមទំាង អោយពួកគេមានសុភមង្គល
ឬ អោយមានសំណាងនិងមានជីវិតល្អប្រសើរឡើងនៅជាតិក្រោយ។
ដូច្នេះយើងឃើញថា សាសនាមានអត្ថន័យទូលំទូលាយណាស់់
មិនមែនត្រឹមតែ ជាពាក្យបណ្ដាំ ឫទូន្មានប្រៀនប្រដៅ
នៃគ្រូអាចារ្យណាមួយនោះប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែជាជំនឿទូទៅ
លើអំណាចទេវៈ ឬ អាទិទេព ឫ កំលាំងធម្មជាតិនានា។ឬ
ជនជាតិខ្មែរយើង កាលដើមឡើយ ពុំមានជំនឿសាសនាច្បាស់់លាស់់
ណាមួយទេ, ប៉ុន្តែគោរពកំលាំងធម្មជាតិ ឫ វត្ថុសក្ដិសិទ្ធិ ផ្សេងៗ
គឺ គេមានជំនឿលើអំណាចធម្មជាតិ ឫ ទេវៈផ្សេងៗ ដោយយល់់ថា
ធម្មជាតិទំាងឡាយសុទ្ធតែមានព្រលឹង និងកំលាំងសក្ដិសិទ្ធិ ដែលមើលពុំឃើញ។
ការគោរព លើកំឡាំងធម្មជាតិ គេថា គោរពអ្នកតាធម្មជាតិ
ដូចជា អ្នកតាទឹក អ្នកតាដី អ្នកតាភ្លើង អ្នកតាខ្យល់់ អ្នកតាព្រៃភ្នំជាដើម។
ប៉ុន្តែ គេក៏មានការគោរពលើអំណាចមេបាឬ បុព្វបុរសដែលស្លាប់់ទៅហើយ
នៅចំាថែរក្សារនិងផ្ដល់់សេចក្ដីសុខដល់់ពួកគេ។
អ្នកតាតំណាងបុព្វបុរស ឬមេបាមានដូចជា អ្នកតាដំបងដែក
អ្នកតាក្រហមក អ្នកតាឃ្លាំងមឿង។ល។
ក្រៅពីអ្នកតានិយម គេមាន ជំនឿគោរពដល់់ជីដូនជីតាជិតឆ្ងាយ
របស់់ខ្លួន ដែលស្លាប់់ទៅហើយ ហើយដែលអាចផ្ដល់់សេចក្ដីសុខដល់់ពួកគេ។
ជំនឿគោរពបែបនេះ ធ្វើដោយពិធីសែន ម្ហូបអាហារ នៅឱកាសបុណ្យផ្សេងៗ។
ប៉ុន្តែ ការសែនម្ហូបអាហារ ជាពិធីផ្សេងពីការផ្ដល់់ម្ហូបអាហារដល់់
មនុស្សជាទីស្រលាញ់់ដែលទើបនឹងស្លាប់់។អ្នកដែលនៅមានមរណទុក្ខនេះ
ដោយសេចក្ដីស្រលាញ់់ អាណិតស្ដាយ មនុស្សដែលស្លាប់់ទៅថ្មីៗ ទើបរៀបចំម្ហូប
អាហារផ្ដល់់ជូន។
នៅក្នុងលោក មានសាសនារាប់់ពាន់់។សាសនាធំៗមានចំនួនប្រាំបី
តាមលំដាប់់លំដោយនៃកំណើតមានដូចតទៅ៖
សាសនាហ៊្វីស(Judaism) , សាសនាហិណ្ឌូHinduism)
សាសនាព្រះពុទ្ធ(Buddhism), សាសនាកុងជឺ(Confucianism),
សាសនាតៅ (Taoism),សាសនាស៊ីនតូ(Shinto),
សាសានាព្រះយេស៊ូ(Christianity),និងសាសនាអ៊ីស្លាម(Islam)

សាស្រ្តាចារ្យ បែរ៏ម៉ែន បាននិយាយក្នុងសៀវភៅរបស់់លោកឈ្មោះ
A philosphy of religion ថា សាសនាគឺជាខ្សែចំណង
មួយសំរាប់់ចងផ្ជាប់់សត្វលោកជាមួយនឹងវត្ថុសក្ដិសិទ្ធិដ៏មានតំលៃខ្ពង់់ខ្ពស់់បំផុត,
ជាសេចក្ដីស្មោះត្រង់់ចំពោះអំណាចមួយ ឬអំណាចច្រើនដែល
មាននៅក្នុងពិភពលោក ,ជាការរក្សានូវគុណតំលៃចាស់់,ជាការសម្ដែងអោយអ្នកផង
ឃើញនូវសេចក្ដីសមរម្យខាងសម្ព័ន្ធភាពនិងសេចក្ដីស្មោះត្រង់់
ទោះជាដោយពិធីដង្វាយក្ដី ,សម្ដែងនូវឥរិយាបទទន់់ភ្លន់់ក្ដី។
សាស្រ្តាចារ្យសីលធម៌ម្នាក់់ទៀតនិយាយថា សាសនាគឺជា ធម្មរូប,
ជាគ្រឿងឧបករណ៏សំរាប់់គ្រប់់គ្រងមនុស្សអោយរស់់
នៅក្នុងសន្តិភាព,អោយរស់់នៅក្នុងបែបភាពសមសួនជាមនុស្ស។
ទស្សនវិទូ កូតេ ម្នាក់់ឯងមានទស្សនៈថាសាសនា
របស់់មនុស្សលោកទូទៅគឺមនុស្សធម៌ និងយុត្តិធម៌។
លោកបានបញ្ជាក់់ថាធម៌ទំាងពីរប្រការនេះ គឺល័ក្ខគោលសំខាន់់
សំរាប់់ធ្វើអោយជីវិតមនុស្សក្នុងសង្គមដើរទៅដល់់សន្តិភាពជាស្ថាពរ។
អ្នកប្រាជ្ញ ជាច្រើនផ្សេងទៀត មានសេចក្ដីយល់់ឃើញថា
សាសនាគឺជាប្រភពនៃចរិយាធម៌,ជាប្រភពនៃទំនៀមទំលាប់់
ប្រពៃណីដ៏ល្អទំាងឡាយ។ហេតុនេះ ឃើញថា សាសនា
អាចបកប្រែបានន័យទូលំទូលាយហើយ
ការនំាមកនូវសេចក្ដីបកប្រែខាងលើនេះ ក៏ល្មមអោយយើងបានភ្លឺថ្លា
គំនិតខ្លះៗអំពីសាសនា។រីឯអំពីកំណើត របស់់សាសនា
វិញ យើងដឹងឮថា មនុស្សជាអ្នកបង្កើត គឺថា ដោយមនុស្សម្នាក់់ជា
អ្នកដឹកនំា ឫ ដោយមនុស្សទំាងឡាយជាកុលសម្ព័ន្ធ
ហើយដែលបានសាសយភាយទូទៅ។ឧទាហរណ៏សំរាប់់ករណីទី១៖
សាសនាព្រះពុទ្ធ ត្រូវបានព្រះពុទ្ធបង្កើតឡើង នៅក្នុងឆ្នំា៥៤៣ មុនគ.ស។
ឧទាហរណ៏សំរាប់់ករណីទី២៖ សាសនាហិណ្ឌូ ឫ សាសនាព្រាហ្ម
តាមការស្រាវជ្រាវខាងប្រវត្តិសាស្រ្ត បានត្រូវនំាចូលប្រទេសឥណ្ឌា
ដោយពួកអារ្យ(Arya)។កាលពីដើម ជនជាតិអារ្យ បានរស់់នៅ
ត្រង់់ភូមិភាគCaucaseនិងខ្ពង់់រាប Pamir បន្ទាប់់មក
បានចូលលុកលុយប្រទេសអឺរ៉ុបមួយផ្នែក និងមួយផ្នែកទៀត
ចូលលុកលុយប្រទេសឥណ្ឌាខាងជើង ប្រមាណជាក្នុងឆ្នាំ១៥០០ មុន គ.ស។
ដូចនេះហើយ បានជា គេចាត់់ទុកពយកអារ្យជាបុព្វបុរស
នៃអំបូរ ឥណ្ឌា-អឺរ៉ុប។​នៅប្រទេសឥណ្ឌា ពួកទ្រាវិឌ(Dravidians)
ដែលជាម្ចាស់់ស្រុក បានខំតស៊ូច្បាំងណាស់់ដែរនឹងពួកអារ្យ ប៉ុន្តែនៅតែទទួលបរាជ័យ
ព្រោះពួកអារ្យមានគ្រឿងចំបាំងជំនាញៗជាង។
ទីបំផុត ពួកអារ្យ ក៏ចូលមកគ្រប់់គ្រងលើពួកទ្រាវិឌ ហើយចាប់់ផ្ដើមផ្សាយ
លិទ្ធិសាសនារបស់់ខ្លួនតំាងពីពេលនោះមក។លិទ្ធិសាសនានេះ មានសរសេរនៅ
ក្នុងសៀវភៅវេទ (Veda)។សម័យ នោះ គឺជាសម័យវេទនិយម
ព្រោះក្នុងលិទ្ធិសាសនា គេគោរពព្រះអាទិទេព ជាអ្នកបង្កើតលោក
ផ្សេងពីព្រះព្រហ្ម។ព្រះព្រហ្ម ក្នុងសម័យនោះ គ្រាន់់តែជាទេវៈរាយរងប៉ុណ្ណោះ។​
បន្ទាប់់មក ប្រហែលជាក្នុងឆ្នំា៥៥០ មុន គ.ស ទើបគេចាប់់ផ្ដើម ជឿ លើ
ព្រះព្រហ្ម ជាអ្នកសាងលោក គឺក្រោយ ពេលដែល ពួកព្រាហ្ម
បានសរសេរសៀវភៅមួយឈ្មោះថាBrahmanas។
សៀវភៅនេះពន្យល់់យល់់អំពីព្រះគម្ពីហិណ្ឌូផ្សេងទៀត ហើយ បង្ហាញ
ប្រាប់់អំពីវិធីគោរពបូជាព្រះ និង អំពីការប្រតិប័ត្រធម៌។
គឺពួកព្រាហ្ម នេះហើយដែល នំាគោរពបូជាព្រះព្រហ្មជាអាទិទេពធំជាងគេបង្អស់់។
ហេតុនេះ សាសនា ដែលគេ គោរពនេះហៅថា សាសនាព្រាហ្ម។
ដែលថាសាសនាបង្កើតឡើងដោយកុលសម្ព័ន្ធ នោះ គឺមកពី
មិនដឹងថានរណាជាអ្នកបង្កើតសាសនា ដូចសាសនាព្រះពុទ្ធ
សាសនាព្រះយេស៊ូ ជាដើម។ពួកអារ្យដែលបាននំាព្រាហ្មសាសនា
ចូលមកទឹកដីឥណ្ឌា តើពួកគេមានបាន
សាសនាព្រាហ្មនោះមកពីណា?ឫ បង្កើតដោយខ្លួនឯង ?
ប៉ុន្តែ សួរថា អ្នកណានំាគំណិតបង្កើតឡើង?ឫ ពួកគេ មានគំនិត
បង្កើតសាសនានេះព្រមគ្នាឡើង?អតីតកាលពិតជាមាន
អាថ៌កំបំាងច្រើនណាស់់។យើងពុំអាចដឹងថាពួកអារ្យជាអ្នកបង្កើត
ព្រាហ្មសាសនា ឫ ក៏មិន។ តើ យើង អាច សួរដូច្នេះបានទេថា
ពួកអារ្យមានព្រះមែន ទើប បានជាគេ ណំាគ្នាគោរពព្រះរបស់់គេ?
ឫ បានន័យថា មានព្រះពិត ទើប ពួកអារ្យនំាគ្នាគោរពបូជា រួចមក
នំាគ្នារៀបចំបង្កើតសាសនានេះឡើង ដូចដែលសាសនាហ៊្វីស
(Judaism) ដែលបង្កើតឡើងដោយAbrahamដែលជាបិតានៃជនជាតិនេះ
ហើយដែលព្រះបានបង្ហាញអោយឃើញ និងដឹកនំាជីវិតពួកគេ?។
បើដូច្នេះ មែន នោះនឹងត្រូវរូបមន្តមួយដូចនេះ៖ មាន…ទើប។
ឧទាហរណ៏៖ មានគ្រូ បង្រៀន ទើបសិស្សចេះ
មានភ្លើងឆេះ ទើបមានផ្សែង មានខ្យល់់អុកស៊ីហ្សែន
ទើបអាចរស់់បាន។ល។នៅក្នុងអតីតកាល បើគេថយក្រោយ
ចេះតែថយក្រោយកាន់់តែជ្រៅ គេកាន់់តែមានអាថ៌កំបាំងដ៏ច្រើន។
គេមិនត្រូវសិក្សាអំពីអតីតកាលដោយការស្មានៗនោះទេ
គេត្រូវរកភស្តុតាងថែមទៀត ព្រោះការកាត់់ស្មានទោះដោយប្រាជ្ញាក៏អាចនឹងមិន
សមហេតុផលជានិច្ចដែរ។អតីតកាលប្រកបដោយអាថ៌កំបាំងណាស់់
ដូច្នេះ គេក៏គងពិបាកណាស់់ដែរក្នុងការសិក្សា។ការពិត
មិនអាចសំដែងចំពោះមុខមនុស្សយើងបានគ្រប់់គ្នាទេ
គឺបានត្រឹមតែចំពោះមុខមនុស្សមួយចំនួនតូច ក៏ល្មមហើយ។ម្យ៉ាងទៀត
ការពិតតូចក៏ដូចជាករពិតធំដែរ ព្រោះជាការពិត។ការពិតតូច
ជាទ្វារ បើកចំហរទៅរកការពិតធំ។ក្នុងលោកយើងនេះ
មានអព្ភូតហេតុធម្មជាតិច្រើនណាស់់ ដែលគេមិនអាចពន្យល់់បាន ឬ បកស្រាយបាន
គឺថាហួសវិស័យធម្មជាតិដែលវិទ្យាសាស្រ្ត មិនអាចសិក្សាបាន
និងពន្យល់់បាន។វិទ្យាសាស្រ្ត ចាប់់អារម្មណ៍ ជាពិសេសតែនឹងអ្វីដែល
អាចទាញយកប្រយោជន៏បាន ដើម្បីបំពេញសេចក្ដីត្រូវការនៃមនុស្ស
លោកអោយទាន់់សម័យ។ហេតុនេះ ឃើញថា សាសនាភាគច្រើន
មានអាថ៌កំបាំង គឺថាកើតមកពីអាថ៌កំបំាង។ប៉ុន្តែ អាថ៌កំបំាងជាអ្វី?
គឺជារឿងរ៉ាដែលគេមិនដឹងមិនយល់់ និងមិនអាចរកឃើញដើមហេតុបាន។
សាសនាគឺជាជំនឿមួយបែបរបស់មនុស្សជាតិ  អ្នកស្វែងរកសុខតែងតែរកផ្លូវធម្ម រីអ្នកសង្ស័យស្វែងរកការសប្បាយតែម្យ៉ាង។

ទស្សនវិជ្ជាជាអ្វី?


ភាសាបារាំងថា philosophie = philo+ sophieដែលមានន័យថា
ស្រលាញ់់ + គតិបណ្ឌិត។ប៉ុន្តែតាមការបកប្រែក្នុងវចនានុក្រមរបស់់
សម្ដេចសង្ឃជួន ណាតប្រែថា ៖ វិជ្ជាដែលកើតឡើងដោយទស្សនៈ,
វិទ្យាសាស្រ្តចែងអំពីគោលការសំខាន់់់ៗនិងបុព្វហេតុផ្សេងៗឫអំពីជិវិត
សត្វនិងមនុស្ស។តាមការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ ពិតជាមានការឆ្គងពីន័យដើម
នៃពាក្យ philosophie ដែល មានដើមកំណើតយ៉ាងប្រាកដឡើង
នៅប្រទេសក្រិកបុរាណ ក្នុងសតវត្សទីប្រាំ មុនគ្រឹស្ទសករាជ។
តើទស្សនវីជ្ជាជាវិជ្ជាដែលកើតចេញមកពីទស្សនៈ?
ឫក៏ទស្សនៈកើតចេញមកពីវិជ្ជា? ឫក៏ជាវិជ្ជាដែលបង្រៀនអំពីទស្សនៈ?
ទស្សនៈផ្សេងៗរបស់់អ្នកប្រាជ្ញ?កាលដែលខ្មែរយើង ប្រែពាក្យ
philosophieថា ទស្សនវិជ្ជា ដូចជាមិនទំនងទេព្រោះ បើពិនិត្យ
មើលន័យដើមរបស់់ពាក្យនោះគឺខុសគ្នា…ចឹងយើងថាscience des opinions
ឫ sciencedes points de vue ក៏បានដែរ ព្រោះថា science=វិជ្ជា
រីឯopinions ប្រែថា មតិ ឫ ទស្សនៈ។ទោះបីយ៉ាងណា ទស្សនវិជ្ជា
ក៏យើងអាចយល់់ន័យបានដែល ពីព្រោះទស្សនវិជ្ជា ជាវិជ្ជាមួយ
ដែលបង្រៀនសិស្សអោយសិក្សាគំនិត ឫ ទស្សនៈផ្សេងៗ របស់់
អ្នកប្រាជ្ញបណ្ឌិតនានាក្នុងលោកដែលមានមិនដូចគ្នា ទៅតាមជំនឿ ឬ
ការយល់់ដឹងនៃទស្សនវិទូម្នាក់់ៗ។តាមដោយពិត philosophie
គឺបង្កប់់ន័យយ៉ាងត្រឹមត្រូវអំពីការស្រលាញ់់ ឫចូលចិត្ត គតិបណ្ឌិតដែល
ជាប្រាជ្ញាញាណរបស់់អ្នកប្រាជ្ញ ហើយពាក្យ ហ្នឹងពិតជាបានចាប់់កំណើត
ចេញមកពីប្រទេសក្រិកបុរាណដែលកកើតទស្សនៈវិទូមុនគេ ហើយ
ដែលមានទស្សនវិទូគឺលោក ប្លា តុង(Platon)ដែលជាមហាទស្សនៈវិទូ
មានកត្តិនាមល្បីល្បាញ កោតសរសើរនិងគោរពជាងគេទាំងអស់់
ក្នុងបណ្ដាទស្សនវិទូទាំងឡាយនៅបស្ចិមប្រទេស។ទស្សនវិទូ និង
អ្នកគណិតសាស្រ្ត អង់់គ្លេសម្នាក់់ឈ្មោះAlfred North whitehead
បាននិយាយពីលោកប្លាតុងថាប្រវត្តិសាស្រ្តនៃទស្សនវិជ្ជាបស្ចិមប្រទេស
គ្រាន់់តែជាសេរ៊ីលេខយោង(footnote)ទៅនឹងលោកប្លាតុងតែប៉ុណ្ណោះ។
ចំណែកឯកវី និងទស្សនវិទូ Ralph Waldo Emersonបាននិយាយ
ពីលោកប្លាតុងថា ៖ប្លាតុង គឺ ទស្សនវិជ្ជា ហើយទស្សនវិជ្ជា គឺ
ប្លាតុង( Plato is Philosophy ,and philosophy Plato.)
ហើយថា ចេញពីលោកប្លាតុង គឺរឿងរ៉ាវទាំងអស់់ដែលនៅតែត្រូវ
បានសរសេរ និងពិភាក្សាក្នុងចំណោមអ្នកប្រាជ្ញ។ចឹងចង់់ដឹងណាស់់ថា
ទស្សនវិជ្ជា មានដើមកំណើតយ៉ាងម៉េច?ដើម្បីអ្វី? ហេតុអ្វីស្រលាញ់់ទស្សនវិជ្ជា?
មានអាថ៌កំបាំងអ្វីដែលនាំអោយទស្សនវិជ្ជាត្រូវបានអ្នកប្រាជ្ញទាំងឡាយ
ក្នុងលោករស្រលាញ់់រាប់់អាន?ឬក៏ថាទស្សនវិជ្ជាជាដំណើរការនៃការស្វែងរក ការពិត ?
តាមពិត ទស្សនវិជ្ជាមិនមែនត្រឹមតែជាដំណើរការស្វែងរកការពិតប៉ុណ្ណោះទេ
ថែមទាំងជាការត្រូវរស់់នៅក្នុងការពិតទៀត។ដូច្នេះ ទស្សនវិទូទាំងអស់់
យល់់ឃើញការពិតហើយត្រូវតែរស់់ក្នុងការពិតផងដែរ ទើបមានឈ្មោះថា
ទស្សនវិទូ តួយ៉ាងដូចជាលោកសូក្រាតការដែលបានយល់់ដឹង
ការពិតយ៉ាងណាហើយ លោកបញ្ចូលជីវិតលោកក្នុងការពិតនោះទៀត…
មិនមាននរណាអាចបង្វែងលោកចេញពីគំនិតយល់់ឃើញរបស់់
លោកបានឡើយ..លោកត្រូវរស់់ជាមនុស្សសាមញ្ញបំផុតម្នាក់់
ដែលអោយភាពគ្មានតំលៃអ្វីសំខាន់់ចំពោះជីវិត នូវរបស់់ទាំងឡាយ
ណាដែលលោកមើលឃើញថាបានត្រឹមតែបំរើចក្ខុ គ្រាន់់តែល្អមើល
តែមិនបានចិញ្ចឹមជីវិត ដូចឃ្លាមួយលោកបានពោលខ្លួនឯងឡើង
ពេលកំពុងសំលឹងមើលគំនរឥវ៉ាន់់ដែលគេលក់់ដូរនៅទីផ្សារ យ៉ាងដូច្នេះ៖
តើមានរបស់់របរប៉ុន្មានទៅ ដែលខ្ញុំអត់់ត្រូវការទាល់់តែសោះ
?លោកឧស្សាហ៏សូត្រកាព្យមួយដូចនេះ ៖
គ្រឿងតុបតែងពណ៌ក្រហមនិងប្រាក់់បំរើសំរាប់់សំដែងល្ខោន
តែមិនសំរាប់់ចិញ្ចឹមជីវិតឡើយ។ប៉ុន្តែ ទស្សនវិជ្ជា ទោះបីថា
ជាការស្វែងរកការពិតចឹងមែនហើយ តែមិនបានន័យថា
មានការពិតជាកម្មសិទ្ធនោះទេហើយដោយហេតុថា ទស្សនវិទូ
មានន័យថាជាអ្នកស្រឡាញ់់រាប់់អានការពិត ដូច្នេះជាអ្នកដែលមិនចាំបាច់់
ជាមនុស្សមានវិជ្ជាអ្វីនោះទេ philosophe est ,par opposition à celui qui
possédant le savoir qui se nommesavant, nommé aimant du savoir
ដែលប្រែថា ទស្សនវិទូ ផ្ទុយពីអ្នកដែលមានចំណេះដឹង ដែលគេ
ហៅថាអ្នកប្រាជ្ញ,មាននាមថា អ្នកដែលស្រលាញ់់ចំណេះដឹង។
ប៉ុន្តែតាមការយល់់ដឹងពីមនុស្សភាគច្រើនបែរជាថាទស្សនវិទូគឺជាអ្នកប្រាជ្ញា
មានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះ មានទ្រឹស្ដីល្អត្រឹមត្រូវ ដែលគួររៀនសូត្រតាម។
មិនអញ្ចឹង,ទស្សនវិជ្ជា គឺជាការស្រលាញ់់ចំណេះដឹងការស្រលាញ់់
គតិបណ្ឌិតដែលមនុស្សទាំងចាស់់ទាំងក្មេងអាចរៀនបាន អាចរាប់់អាន
ឫស្រលាញ់់ចូលចិត្ត គ្មានកំណត់ព្រំដែន។ជាពិសេសអំពីលក្ខណៈ
និងអត្ថន័យនៃជីវិត តែក៏មានន័យមួយទៀតដែរថា ជាប្រព័ន្ធនៃ
ការស្វែរកចំណេះដឹងដូចគេថាមនុស្សមា្នក់់នេះ គ្មានទស្សនវិជ្ជាសោះ!
ដែលមានន័យថាមិនមានដំរេះអំពីប្រព័ន្ធខាងលើហ្នឹង។
ក្នុងវចនានុក្រមបារាំងមួយបានបកន័យថា ទស្សនវិជ្ជាគឺជាសាខាមួយ
នៃវិជ្ជាឫចំណេះដឹងដែលសិក្សាអំពីគោលការណ៏និងហេតុផល និង
គោលការណ៏នៃសិលធម៌។ន័យមួយទៀតថា ជាការស្រាវជ្រាវ
នៃគោលការណ៏ដែលនាំបង្កើតបានវិទ្យាសាស្រ្ត។
គឺជាការជំនឿមួយរបស់មនុស្សេជាតិ  គេតែងស្រមៃថានិងអាចមើល ឃើញស្តាប់សម្លេង ធ្វើបាន អាចនិយាយថា ជំនឿរបស់គេគ្មានព្រំដែនកំណត់  ។

ទស្សនវិទូ ប្លាតុង

 
លោកគ្រូ ប្លាតុង និង សិស្ស អារីស្តូត………………………
…………………… ប្លាតុង (៤២៨ – ៣៤៧ មុន គ.ស)……………………..
ប្លាតុងមានឪពុកឈ្មោះAriston និងម្ដាយឈ្មោះPérictioné។
លោកជាអ្នកក្រុងអាតែន។ម្ដាយរបស់់លោកជាប់់ខ្សែញាតិជា
មួយSolon,អ្នកតែងច្បាប់់និងតែងកំណាព្យដ៏ល្បីម្នាក់់ជាប់់នាមក្នុង
បណ្ដាបណ្ឌិតទំាងប្រាំពីររបស់់ប្រទេសក្រិក។បណ្ឌិតSolonមាន
បងប្រុសឈ្មោះDropidesដែលបង្កើតជាបន្តបន្ទាប់់Callaischosហើយ Critias ដែលបានធ្វើជាចៅក្រមក្នុងបណ្ដាចៅក្រមទំាងសាបសិប
ហៅថាTrentes,និងGlaucon បន្តមកទៀតCharmide និង
Périctioné ដែលបានរៀបការជាមួយAristonហើយបង្កើតPlaton
មកក្នុងជំនាន់់ទី៦រាប់់បន្តពីSolon។ចំណែកឯឪពុករបស់់Platonវិញ,ឮគេ
ថាតវង្សត្រកូលពីCodrusដែលជាកូនរបស់់MélanthosដែលThrasylos
ជាអ្នកប្រវត្តិសាស្រ្តបានប្រាប់់ថាជាកូនចៅរបស់់អាទិទេពPoseidon។
Speusippeនៅក្នុងសៀវភៅ Le banquet de Platon, Cléarque នៅក្នុងសៀវភៅÉloge de Platon ហើយនិងAnaxilédès ក្នុងសៀវភៅTraité de la philosophieភាគពីរ បាន
និយាយរៀបរាប់់រឿងមួយដែលឮពេញក្រុងអាតែនថា៖កាលពីPerictioné
ទើបធំពេញវ័យក្រមុំ,Aristonចង់់ចាប់់រំលោភ ប៉ុន្តែក៏បានឃើញមុខអាទិទេព
Apollonចេញមកជួយសង្រ្គោះPérictionéហើយថែរក្សានាងអោយនៅ
ព្រហ្មចារីរហូតទាល់់ដល់់ពេលសំរាលកូនប្លាតុងមកនៅថ្ងៃទី៧ឧសភា
ជាថ្ងៃខួបកំណើតរបស់់Apollonនៅឯក្រុងDelphes។Hermippe និយាយថា ប្លាតុង បានទទួលមរណភាពក្នុងពិធិជប់់លៀង
អាពាហ៏ពិពាហ៏មួយក្នុងជន្មាយុ៨១ឆ្នាំ។
ក្នុងពេលកំពុងប្រលងប្រជែងការនិពន្ធរឿងផ្នែកសោកនាដកម្ម,ស្រាប់់តែ
ប្លាតុងបានជួបសូក្រាតនៅខាងមុខរោងល្ខោនDionysos ហើយក្រោយ
ពីបានសំណេះសំណាលគ្នានោះមក,ប្លាតុងក៏បានដុតចោលរឿងនិពន្ធទំាងអស់់
ដែលលោកបានសរសេរ ដោយនិយាយឡើងថា៖
Hephaistoឯងមកទីនេះមក!ប្លាតុងឥឡូវនេះត្រូវការឯង។ចាប់់តំាងពី
កាលនោះមកគឺនៅអាយុ២០ឆ្នាំ,ប្លាតុងក៏បានក្លាយខ្លួនជាសាវ័ករបស់់
សូក្រាត។ប្លាតុងក្នុងទ្រឹស្ដីអំពីគំនិតបាននិយាយថា៖បើសិនសតិចងចាំ
មានមែន,នោះក៏មកពីតែមានគំនិតក្នុងវត្ថុពិត ដោយសារថាសតិចងចាំ
គឹជាសតិចងចំាអំពីអ្វីមួយដែលនៅនឹង(មិនកំរើកឫគ្មានចលនា) ហើយដែលមាននៅតទៅហើយថាមានតែគំនិតទេដែល
ស្ថិតនៅនឹង(សំរាក)។យុត្តិធម៌,ការប្រុងប្រយ័ត្ន,សេចក្ដីក្លាហាននិង
គតិបណ្ឌិតគឺជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់់ព្រលឹង
; សម្ផស្សស្អាត,រូបរាងល្អ,
សុខភាពល្អ និងកំលំាងកាយគឺជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់់ខ្លួនប្រាណ
; មិត្តភក្ដិ,
សុភមង្គលនៃមាតុភូមិ,ភាពសំបូររុងរឿងគឺជាទ្រព្យសម្បត្តិខាងក្រៅ

ពេលវេលាគឺជារូបភាពនៃអនន្តកាល ហើយមាននៅជានិច្ចជាកាលតទៅ
គ្មានទីបញ្ចប់់។ពេលវេលាគឺជាចលនាមេឃព្រោះថាយប់់,ថ្ងៃនិងខែ។ល។
គឺជាចំណែករបស់់ពេលវេលា។ដូច្នេះអ្នកណាដែលលុបបំបាត់់ការបង្កើត
ពិភពលោកបាន ក៏លុបបំបាត់់ពេលវេលាបានដែរ។ចាប់់តំាងពី
ពិភពលោកត្រូវបានបង្កើតមក,ពេលវេលាក៏កើតមានឡើង។បន្ទាប់់ពី
ពេលវេលាកើតមានហើយ,ព្រះអាទិត្យ,ព្រះចន្ទ និងភពនៃប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យទំាងអស់់ត្រូវបានកកើតឡើងដែរ។ដើម្បី
អោយសត្វលោកបានស្គាល់់ចំនួនម៉ោងនិងចំនួនលេខ ទើបព្រះបានផ្ដល់់ពន្លឺព្រះអាទិត្យអោយពួកគេ។មានមិត្តភាពបីប្រភេទគឺ៖

១_មិត្តភាពដែលកើតមកមានពីធម្មជាតិ
២_មិត្តភាពដែលកើតមកមានពីសង្គម
៣_មិត្តភាពដែលកើតមានមកពីការទទួលអោយស្នាក់់នៅ

មិត្តភាពប្រភេទទីមួយគឺជាមិត្តភាពដែលកើតមានរវាងឪពុកម្ដាយនិង
កូន។គឺជាមិត្តភាពដែលគ្រប់់សត្វលោកចូលរួមចំណែក។
មិត្តភាពប្រភេទទីពីរគឺជាមិត្តភាពសង្គមដែលកើតមកពីការជួបជុំគ្នា ការទៅលេងគ្នាទៅវិញទៅមកដោយគ្មានជាប់់សាច់់ញាតិគ្នានឹងគ្នា។
រីឯមិត្តភាពប្រភេទទីបីកឺជាមិត្តភាពដែលកើតមានឡើងពីការទទួល
អោយស្នាក់់នៅដល់់អ្នកដែលមិនស្គាល់់មកពីទីឆ្ងាយ។
ជួនកាលគេបន្ថែមប្រភេទមិត្តភាពមួយទៀតជាមិត្តភាពទីបួនគឺ
មិត្តភាពនៃសេចក្ដីស្រលាញ់់។
ពាក្យពេចន៍នៅក្នុងសាសនានិមួយៗមានការទួន្មានយ៉ាងប្រសើរ ចំពោះខ្មែរយើងគឺនិយមរាប់កាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា  តែបើខ្មែរខ្លះកាន់សាសនាដទៃនោះគឺរឿងមួយគួរអោយឆ្ងល់ណាស់។

ទស្សនវិទូ សូក្រាត



រូបភាពខាងលើ៖លោកសូក្រាតទទួលថ្នំាពុលផឹកជាទោសប្រហារ
ជីវិតក្នុងថ្ងៃចុងក្រោយនៃជីវិតរបស់់លោក ។
សូក្រាតមានឪពុកឈ្មោះSophronisqueដែលជាជាងចំលាក់់ថ្ម
និងម្ដាយឈ្មោះPhénarèteជាឆ្មបសំរាលកូន។
សូក្រាតកើតនៅទីក្រុងAthènesក្នុងខ័ណ្ឌAlopèce។លោកពូកែវោហារ
ណាស់់ទាល់់តែចៅក្រមទាំងសាបសិបTrentesក្រោមឱវាទរបស់់Spartes
បានហាមមិនអោយបង្រៀនវីជ្ជាវោហារ ហើយម្យ៉ាងទៀតបានត្រូវ
Aristophaneនិយាយចំអកអោយថាជាមនុស្សពូកែបង្ហាញរឿងហេតុ
អាក្រក់់ថាត្រឹមត្រូវល្អ។សូក្រាតដូចÉchineដែរដែលបានបង្រៀនវិជ្ជាវោហារមុនគេបង្អស់់។
ប៉ុន្តែលោកបានធ្វើសុន្ទរកថាមុនគេអំពីសុជីវធម៌(របៀបរបបរស់់នៅ)។
ហើយ លោកសូក្រាតជាទស្សនវិទូទីមួយដែលត្រូវគេថ្កោលទោស
ប្រហារជីវិតហើយត្រូវបានប្រហារជីវិត។សូក្រាតមិនចង់់ធ្វើដំណើរ
ឆ្ងាយទេលើកលែងតែទៅធ្វើទាហាន។លោកចូលចិត្តកីឡា
ណាស់់
។គេដឹងថាសូក្រាតបានចូលទៅវាយប្រយុទ្ធនៅឯAmphipolis
ហើយបានជួយលើកXénophonឡើងពេលធ្លាក់់ចេញពីសេះក្នុងចំបំាងមួយនៅឯ
Déliumហើយបានជួយសង្រ្គោះជីវិតXénophon។ខណៈដែលអ្នកក្រុងអាតែន
នំាគ្នារត់់គេចខ្លួនយ៉ាងប្រសាច,សូក្រាតវាយប្រយុទ្ធដកថយយឺតៗហើយ
ដោយស្ងប់់ស្ងាត់់ ហើយងាកក្រោយម្ដងៗដោយត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេច
ដើម្បីវាយរុញច្រានសត្រូវណាដែលបំរុងលោតមកលើរូបលោក។
សូក្រាតជាមនុស្សដាក់់់ទាបខ្លួន មិនវាយឫក ប៉ុន្តែប្រកបដោយ
មោទនភាពចំពោះខ្លួនឯង ៖ថ្ងៃមួយAlcibiade(សិស្សរបស់់លោក)បាន
ប្រគល់់ជូនលោកនូវដីធ្លាធំមួយដើម្បីទុកសង់់ផ្ទះ។សូក្រាតបាននិយាយ
ទៅAlcibiadeថា៖បើខ្ញុំត្រូវការស្បែកជើងហើយប្អូនឯងយកស្បែកសត្វ
មកអោយខ្ញុំធ្វើស្បែកជើងដោយខ្លួនឯង,តើប្អូនឯងជឿទេថាបើទទួលយក
ដីធ្លានោះមក,គេមិននិយាយចំអកអោយទេអី?
។ជាញឹកញយ ពេលដែល
សូក្រាតសំលឹងមើលគំនរឥវ៉ាន់់គេដាក់់លក់់នៅទីផ្សារ,លោកស្រដីនឹងខ្លួនឯងថា
“ Combien il y en a dont j`ai nul besoin? “ ដែលប្រែថា
តើមានរបស់់ទំាងនោះប៉ុន្មានដែលខ្ញុំមិនត្រូវ
ការទាល់់តែសោះ?
លោកសូត្រកាព្យមួយនេះញឹកញាប់់ណាស់់៖
“ Ornements d`argent et de pourpre servent au théâtre ,
non à la vie.”

ប្រែថា៖ គ្រឿងតុបតែងលំអពណ៌ប្រាក់់និងក្រហមប្រើសំរាប់់សំដែងល្ខោន,មិន
សំរាប់់ជីវិតទេ

Aristoteបាននិយាយថាសូក្រាតមានប្រពន្ធពីរគឺXanthippeដែល
បានផ្ដល់់កូនប្រុសមួយឈ្មោះLamproclès ហើយប្រពន្ធមួយទៀតគឺ
Myrtoដែលលោកបានរៀបការជាមួយដោយគ្មានចំណងដៃហើយបានមានកូនពីរនាក់់គឺ
Sophroniques និង Ménéxène។
លោកសូក្រាតស្អប់់ខ្ពើមមនុស្សដែលនិយាយចំអកឡកឡើយអោយអ្នកដទៃ
តែលោកលើកតំកើងឫកពារថ្លៃថ្នូររបស់់លោក ហើយមិនដែលបង្គាប់់
លុយពីនរណាម្នាក់់ឡើយ។លោកចូលចិត្តនិយាយថា៖មនុស្សដែលកំពុងឃ្លានបាយ
មិនពិនិត្យមើលទឹកសម្លទេ ហើយមនុស្សដែលស្រេកទឹកក៏
មិនរង់់ចាំអោយគេទៅយកទឹកមកជូននោះដែរ ហើយអ្នកដែលចេះរស់់នៅ
ដោយគ្មានត្រូវការរបស់់របរមិនចំាបាច់់ គឺពិតដូចជាព្រះអាទិទេព។
លោកសូក្រាតអះអាងថា ពេលលំហែគឺជាគុណប្រយោជន៏មួយដ៏ប្រសើរបំផុត
ចំពោះលោកសូក្រាត,គុណធម៌មានតែមួយទេគឺ ចំណេះដឹង ហើយ
គុណវិបត្តិក៏មានតែមួយដែរគឺសេចក្ដីល្ងង់់
។ភាពសំបូរហូរហៀរ និងភាពហ៊ឺហាគឺជាគឺជាគុណវិបត្តិ,មិនមែនជាផ្លាកសំគាល់់កិត្តិយសនោះទេ។
គេបានស្នើរយោបល់់ពីលោកជាញយដងថាតើមនុស្សត្រូវតែរៀបការ ឫ
យ៉ាងណា?
លោកឆ្លើយតបថា៖ ទោះជាអ្នកធ្វើយ៉ាងម៉េច ក៏នៅតែស្ដាយក្រោយដែរ
លោកទូន្មានអោយយុវជន យុវនារី ឧស្សាហ៏មើលរូបខ្លួនឯងក្នុងកញ្ចក់់
ហើយថាបើឃើញថាខ្លួនឯងរូបស្អាត សូមមានមោទនភាពចំពោះខ្លួនឯងចុះ។
ប៉ុន្តែបើឃើញថាខ្លួនឯងរូបអាក្រក់់វិញ សូមបំភ្លេចរឿងហ្នឹងចោលដោយចំណេះដឹងរបស់់ខ្លួនឯង

ថ្ងៃមួយលោកសូក្រាតបានអញ្ជើញភ្ញៀវអ្នកមានៗមកញុំាអាហារនៅឯផ្ទះរបស់់លោក,
ស្រាប់់តែXanthippeប្រពន្ធរបស់់លោកមានអារម្មណ៏មិនស្រួលក្នុងចិត្ត ។លោកក៏និយាយប្រាប់់ថាកុំទោម្នេញចិត្តអី,បើពួកគេមនុស្សល្អជាទេ ពួកគេនឹងចូលមកអង្គុយឯតុដោយស្ម័គ្រចិត្ត។
       ប៉ុន្តែប្រសិនជាពួកគេជាមនុស្សមិនល្អជាវិញ សូមកុំមានកង្វល់់អី្វឡើយ

លោកនិយាយថា
មនុស្សទំាងអស់់រស់់នៅដើម្បីញុំា រីឯលោកវិញញុំាដើម្បីរស់់

អត្ថបទ ទាក់់ទង សូក្រាត ៖ ទស្សនវិជ្ជា របស់់សូក្រាត 
ការអាននៅចំណេះដឹងនៃសាសនាដទៃ  វាជាចំនេះដឹងមួយដែរ  ប៉ុន្តែយើងត្រូវពីចារណាអោយប្រកដ ពីក្នុងចំណេះដឹងនោះជួនកាលធ្វើអោយយើងយល់ច្រឡំដែរ

រូបថត​​​​​​​អង្គរខ្មែរ